Kan Nedir?

Kalp Hakkında Kısa Bir Detay:

• İnsan 22 günlük bir cenin halindeyken atmaya başlar
• Ortalama dakikada 70 kere atar (yılda 35 milyon, ortalama bir ömürde yaklaşık 2 milyar kere atar)
• İnsan hayatı boyunca 227 milyon litre kan pompalar (günde 10 tonluk bir tanker, ortalama bir ömürde 100 yüzme havuzu doldurabilir)
• Dinlenme halinde, dakikada 4 – 6 litre kan pompalar
• Kendini besleyebilir (Koroner Atar damar yoluyla) (2)
• Sadece kalp hücreleri ritmik bir harekete sahiptir.
• Bir kalp hücresini kalpten ayırdığınızda, kanla beslemeye devam ettiğiniz sürece atmaya (ritmik hareketlerine) devam edecektir. (3)

Kanın Görevleri

Temelde taşıyıcı ve denetleyici görevi bulunur.

• Kan, bedendeki haberleşmenin neredeyse tamamını gerçekleştirir
• Bedenin enerji ihtiyacı için gerekli tüm maddeler kanın içinde taşınmaktadır.
• Vücut ısısının sürekli sabit tutar.
• Kan içindeki koruma sistemi üyeleri sürekli olarak denetim faaliyeti içindedir. Mikrop tehlikesine karşı her an hazır beklemededir.
• Bedenimize yiyeceklerle giren besin maddeleri kan ile servis edilir.
• Bedenimizden atık ve zehirli maddelerin toplanıp taşındığı bir kanalizasyon sistemi olarak da çalışır.
• Kan sıvısının içinde bir çeşit tamirci timi de yer alır. Damar dokusunda dolayısıyla cildimizde oluşabilecek tüm yırtık ve hasarlar bu tim tarafından hemen tespit edilip ve onarılır.

Peki, böylesine farklı ve gerekli işler başaran bu mekanizma nasıl işler? Bu sistem hangi unsurlardan oluşur? Tüm bu unsurları ve bu dolaşım ağını uyumlu kılan nedir? Kanda bulunan hangi molekül nasıl bir görev üstlenmiştir? Görevini nasıl yerine getirir ve nasıl harekete geçer? Nereden emir alır ve nasıl organize olur?

En başta cenin halinde iken neden bazı hücreler kan dolaşımında yer almak için kan hücresine dönüşürler? Zorlu bir altyapıda çetin görevlerde çalışmak için bu fedakarlığı neden gösterirler? Aslında bu sorulara bilim dünyası henüz tam anlamıyla cevap bulmuş değildir. Bkz: Harika Düzen ve Morfogenez

Kan Hakkında Az Bilinen Detaylar

• Parmağınızdaki küçücük bir çizikten sızan bir damla kanda yaklaşık 250 milyon alyuvar, 400 bin akyuvar ve milyonlarca trombosit bulunurr.
• Her insanda yaklaşık 5 ile 6 litre arası kan bulunur.
• Bedenimizdeki kan miktarı ortalama vücut ağırlığının %7-8’ini oluşturur.
• Kanın yarısı, sıvı olan bölümden meydana gelir.
• Kanın diğer yarısı ise çeşitli görevler üstlenmiş olan hücreler veya moleküllerden oluşur.
• Kandaki hücreler, yan yana dizildikleri takdirde 96.500 km’lik bir çizgi oluştururlar. (Bu, dünyanın çevresini iki kez dolaşmaya yeterli bir uzunluktur.) (4)
• Kan hücreleri sürekli yenilenir.
• Günde 260-400 milyar kadar kan hücresi üretilir.

Kan Üretim Merkezi: Kök Hücre

Kök hücreleri kemik iliğinde üretilirler ancak, kök hücrenin belirlenme işlemi çok dikkat çekicidir. Kemik iliğinde üretilen her on bin hücreden sadece bir tanesi kök hücre özelliğindedir. Bu oran bazen yüz binde bir ihtimale kadar düşer. Üretilen kök hücrenin görünüşte diğer hücrelerden herhangi bir farkı olmamasına rağmen bu hücre çok özel bir hücredir. Sahip olduğu özellikler çok hayatidir. Bu özel hücre, öncelikle vücut içindeki ihtiyaçları kontrol eder, ihtiyaca göre özel bölünme yeteneği sayesinde bazen alyuvarları, bazen de savunma sisteminin en önemli üyelerinden olan akyuvarlara dönüşür. 5

O, her bir hücrenin atası, babasıdır. (…) Bölünebilir ve kendisini çoğaltabilir, kendi kendini yenileyebilir veya kendisini iki farklı hücre şeklinde farklılaştırabilir. Tıpkı dallara ayrılan bir ağaç gibi. (6)

John Hopkins Üniversitesi Onkoloji Uzmanı Profesör Curt Civin

Sonuç:

Neden on bin hücreden sadece bir tanesi kök hücre özelliğine sahip olarak böyle bir karar almakta ve böyle bir yeteneğe sahip olmaktadır? Siz, bedeninizde bulunan bu yetenekli hücrenin varlığının farkında bile olmazsınız. Sizin gibi, sizi meydana getiren her hücre gibi, bu özel hücre de Allah dilediği için özel bir bölünme şekline, vücudun gereksinimini belirleme ve farklı hücreler meydana getirebilme üstünlüğüne sahiptir. Bu mükemmel organizasyon ve bu özel hücrenin yetenekleri, asla sona ermeyen mükemmel bir dolaşımın gerçekleşmesini sağlar. Kan sıvısı, sürekli olarak aynı miktarda kan hücresi taşıyarak yolculuğuna devam eder.

Kaynaklar:

1. Kan ve Kalp Mucizesi, Dünyadaki en verimli iş makinesi: Kalp
2. Thema Larousse, Thematik Ansiklopedi, 4. Cilt, sf. 258
3. The Incredible Machine, National Geographic Society, 1986, sf. 123
4. http://hes.ucf.k12.pa.us/gclaypo/circulatorysys.html
5.  Bilim ve Teknik, Tübitak Yayınları, Şubat 1998, sayı 363, sf. 63
6. John Hopkins Magazine, June 1996