"Enter"a basıp içeriğe geçin

Otonom Sinir Sistemi

Okuma Süresi: 4 dakika

Otonom Sinir Sitemi Ne İşe Yarar?

Bedenimizde istemsiz yapılan hareketler ve organ fonksiyonları bu bölümde kontrol edilir. Kalp atış hızı, sindirim sistemi, solunum, tükrük salgılanması, terleme, boşaltım fonksiyonu, cinsel uyarılma gibi durumlarda istem dışı etkilidir. Visseral sinir sistemi veya vejetatif sinir sistemi olarak da bilinir. (1)

Otonom Sinir sistemimiz, istemsiz kaslarımızı kontrol eder. İstemli kaslarımız insan bedenindeki iki tür kas sisteminden birdir. Kol ve bacak kaslarımız istemli kaslardandır. Bu kasları hareket ettirmek istersek beynimizden, sinirler aracılığıyla, ilgili kaslara elektrik sinyalleri iletilir ve bu kaslar kasılarak hareket ederler.

Bedenimizdeki diğer bir kas türü ise istemsiz kaslardır, istemsiz hareket eden kasların kontrolü bize ait değildir. Bu kasların kasılıp gevşeme hareketleri, özel bir sistem olan, Otonom Sinir Sistemi tarafından gerçekleştirilir.

İrade dışında çalışan düz kasların hareketleri yavaş, fakat kasılmaları uzun süreli olur ve yorulmazlar. Böylece vücuttaki hayati öneme sahip sistemler, faaliyetlerini uzun süreli olarak devam ettirebilirler. Örneğin kan damarlarının, sindirim kanalının, boşaltım yollarının duvarları bu türdeki kaslarla döşelidir. Düz kaslar iskelete bağlı olarak çalışmadıkları için, sadece iç organların hareketlerinden sorumludurlar. (2)

Bu demek oluyor ki; bedenimizde kontrol edemediğimiz kaslar var ve bunlar yaşamımızın devamı için hayati öneme sahipler. Örneğin, kalp, bağırsak, mide gibi organların kontrolü aslında bizde değil.

Otonom Sinir Sisteminin Bölümleri

Parasempatik sinir sistemi ve sempatik sinir sistemi olarak ikiye ayrılır.

Sempatik Sistem

Doku ve organlara gönderdiği sinyallerle genel olarak vücudun aktivitesini, enerji tüketimini artırıcı yönde hareket eder. Örneğin sempatik sinirler kalbin çalışma hızını ve atardamarlardaki kan basıncını artırır. Sempatik sistem aynı zamanda organizmanın korku, öfke, dehşet, heyecan ve şiddetli ağrı gibi stres yaratan durumlarda tepki oluşturmasını sağlar.

Parasempatik Sistem

Hareketlerimizi yavaşlatır. Parasempatik sistem doku ve organlara gönderdiği sinyallerle genel olarak vücutta enerjinin korunmasını sağlayacak yönde etki eder. Örneğin kalp atışının yavaşlaması, sindirimin artması gibi.

Bedenimizdeki Entegrasyon

Sadece kalp kaslarımızın kontrolü otonom sinir sistemimiz yerine bizde olsaydı ne olurdu? Koşarken kalbimizi hızlandırmamız, durduğumuzda yavaşlatmamız gerekirdi, dahası sürekli konsantre olup, kalp atışımızı fiziksel durumumuza göre sürekli kontrol altında tutmamız gerekirdi. Tahmin edeceğiniz gibi uyku sırasında bu kontrol tam bir çıkmaz olurdu. Zaten uyuyamazdık, çünkü uyku sonucu kalbimizin kontrolünü kaybetmemiz ölümcül sonuçlar oluştururdu. Bu ve diğer tüm iç organlarımızın kontrolünü bizim yapabilmemizin mümkün olmayacağı ve hiç bir yaşam konforumuz kalmayacağı adeta bizim için düşünülmüş ve bu kontrol “Otonom Sinir Sistemine” verilmiş.

Bununla birlikte istendiği zaman kontrolümüzde olan, ancak günlük hayatta otomatik çalışan kaslarımız da bulunur. Mesela diyafram ve göz kapağı kaslarımızı, hem istemli hem de istemsiz olarak kullanabiliriz. Şurası unutulmamalıdır ki “Otonom Sinir Sistemi” bedenimizdeki birçok indirgenemez kompleks sistemlerden yanlızca bir tanesidir.

Klavyenin bir tuşuna basmak istediğimizde, beynimizde oluşan elektrik sinyali, sinir hücrelerinin arasındaki “sinaps boşluklarından” 2 geçer, bu boşlukta elektrik sinyali, kimyasal sinyale dönüştürülür, bunun nasıl yapıldığını bilmesek de tuşa basarız. Üstelik sinaps boşluğu denilen aralık milimetrenin onbinde biri kadardır.

Tüm bu detaylar hakkında bilgimiz olmasa da bedenimizde bu özellikler kullanılarak, her saniye trilyonlarca sinir iletişimi sağlanır.

Klavye, fare, monitörü aynı anda senkron bir şekilde kullanabiliriz. Bazen aynı anda telefonumuz da çalabilir ya da çayımızı yudumluyor olabiliriz. Bedenimizdeki indirgenemez kompleks özelliklerden biri olan sinaps boşluğu milimetrenin on binde biri kadar bir aralıkta var edilmiştir.

Sinir İletim Hızı

toprak üzerinde yürüdüğümüzü düşünelim, toprak yüzeyinde taş parçası gibi bir cisim ayağımızın altıyla temas ettiğinde bu cismi beynimizde saniyenin binde üçü kadardır (3) eğer bu sürat olmasaydı, adım attığımızda yada ayağımızda ani bir yaralanma riski oluştuğunda, yapacağımız hareket gecikecek dolayısıyla çok büyük ihtimalle kol ve bacaklarımız sıklıkla yaralanacaktı.

Sonuç

Otonom sinir sistemini ülkeler arası bir fiber optik ağ ile kıyaslayabiliriz, ancak otonom sinir sisteminin yanında fiber optik teknolojisi oldukça ilkel kalacaktır. Ayak parmak ucumuzda minik bir objenin acı hissi oluşturması sonucu bu acı hissi saniyenin binde üçü gibi bir sürede beynimizde algılanır. üstelik sadece veri aktarımıyla kalmaz bununla birlikte otonom sinir sistemi herhangi bir yaralanma durumunda toplar damarların kasılmasını organize eder, kap atışını ve diğer organların yönetimini bir saniye olsun bırakmaz. Bir çok canlıda olduğu gibi insanlarda da yer olan bu muhteşem organizasyon tesadüflerin eseri olabilir mi?

On binlerce kilometrelik fiber kablo ile çalışan internet teknolojisinin tesadüfen olamayacağı açıktır. Bilakis bu teknolojik altyapı, binlerce mühendisin on binlerce saatlik mesaileriyle ortaya çıkmıştır. Yeryüzünde insan eliyle oluşturulan bu iletişim ağından çok çok daha kompleks, hızlı ve “akıllı” olanın canlılarda tesadüflerin sonucu var olduğunu iddia etmek şüphesiz akıl dışı bir izah olacaktır. Tüm bu sistemleri kainatın yüce Mimarı olan Allah yaratmıştır.

Gökleri ve yeri (bir örnek edinmeksizin) yaratandır. O, bir işin olmasına karar verirse, ona yalnızca “OL” der, o da hemen oluverir.

Bakara Suresi, 117


Biyoloji, fizik, kimya, matematik, paleontoloji tüm bunlar bilimdir ama “tesadüfen oldu” diyen “evrim teorisi” bilim değildir.

KesinBilgi.net – ???


Kaynaklar:

  1. https://tr.wikipedia.org/wiki/Otonom_sinir_sistemi
  2. http://m.harunyahya.org/tr/works/3085/Vucut-Elektrigi-Mucizesi/chapter/6361/Elektrik-enerjisi-ile-calisan-kas-sistemi
  3. https://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%87evresel_sinir_sistemi
  4. http://eubam.ege.edu.tr/kandel/kandel_49.htm
  5. http://www.drdenizdogan.com/2013/12/sinir-iletim-calsmalar.html
Puanlayın
User Review
5.83 (6 votes)

İlk Yorum Sizden Gelsin

    Bir cevap yazın

    E-posta hesabınız yayımlanmayacak.